Door de toegenomen digitalisering verandert de wereld om ons heen. En dat heeft ook gevolgen voor de gemeente. Voor haar dienstverlening, de processen, de mensen en voor veel meer. In de aanloop naar ons Digital Event publiceren we de komende periode een aantal interviews over de kansen en struikelblokken die digitalisering biedt. We vroegen de belangrijkste gemeenten, adviseurs en leveranciers naar hun mening. Dit keer deelt Rob Janssen van Antea Group zijn visie met jou.
Wat betekent de toegenomen digitalisering voor gemeenten in het algemeen?
Digitalisering betekent veel, en vooral veel verandering voor gemeentelijke organisaties. Per organisatie verschilt dit. Afhankelijk van de (digitale) ambitie van betere e-dienstverlening via de site tot datagestuurde besluitvorming. In de meeste gevallen betekent het ‘veel werk’ met een stapsgewijs invoeringsmodel.
‘Thema’s als de omgevingswet, energietransitie en mobiliteit vragen om een integrale aanpak en de
technologie is zover’
Wat is de visie van jouw organisatie op de digitalisering bij gemeenten?
De wijze waarop je communiceert met inwoners, collega’s en andere overheden verandert. Het zorgt voor efficiënter en flexibeler werken. Digitalisering kan zorgen voor integraler werken binnen de gemeentelijke organisatie. Thema’s als de omgevingswet, energietransitie en mobiliteit vragen ook om deze integrale aanpak en de technologie is zover. Het uiteindelijk doel is om de om de dienstverlening voor de inwoner te verbeteren en een mooiere leefomgeving te creëren. Start hierbij áltijd vanuit de maatschappelijke vraagstukken en behoeftes en zet de inwoner centraal.
‘Qua medewerkers, kennis en kunde blijft de overheid vaak achter op de markt’
Zijn er nog hobbels te nemen voordat de digitale visie werkelijkheid wordt?
Er zijn voldoende nieuwe technieken die voor “oude” werkzaamheden en processen ingezet kunnen worden. Denk aan IT-oplossingen zoals sensoren, mobiele devices en drones/data-analyse. Echter, het integreren van nieuwe technieken is lastig bij gemeenten die vaak niet flexibel genoeg zijn als organisatie. Maar ook qua medewerkers, kennis en kunde blijft de overheid vaak achter op de markt. Mensen zijn bang om hun werk te verliezen door digitalisering en zien niet direct een meerwaarde of wat het betekent voor hun eigen werkzaamheden.
Het is belangrijk om verbindingen te leggen tussen nieuwe collega’s en de medewerkers die al lang in dienst zijn. Hierbij is belangrijk om domein-, data-, en ICT-kennis te combineren. Digitalisering vereist een andere manier van denken en werken. Technisch kan er zó veel. Daarin zit eigenlijk geen beperking. Die zit meer in de mensen die ermee moeten werken en niet bij de mensen die ermee willen werken. In mijn ogen is digitalisering één groot cultuurveranderingstraject.
Waar zie jij op dit moment de digitale prioriteiten bij gemeenten liggen?
Op dit moment wordt digitalisering vooral vanuit IT-afdelingen georganiseerd en/of vanuit de wettelijke verplichting. Digitalisering zou juist moeten komen vanuit de domeinspecifieke afdelingen, bijvoorbeeld sociaal domein of ruimtelijke ontwikkeling. Hierbij dient IT ondersteunend te zijn en niet leidend. Wat we missen bij een deel van de gemeenten is een duidelijke visie op digitalisering binnen hun organisatie.
‘Digitalisering moet je als gemeente willen om processen beter, leuker, flexibeler en efficiënter te maken’
Is een volledig digitale gemeente haalbaar? En is het wenselijk?
Nee, het is niet compleet haalbaar en dit is ook niet wenselijk. Digitalisering moet altijd ondersteunend zijn aan processen/beleid en doelstellingen. Een geheel digitale gemeente mag nooit de doelstelling zijn. Digitalisering moet je als gemeente willen om processen beter, leuker, flexibeler en efficiënter te maken. Dus vanuit een intrinsieke motivatie, dan haal je de meeste meerwaarde uit digitalisering.
‘Wij hebben elkaar nodig om de maatschappelijke vraagstukken op te lossen’
Vind je dat je als gemeente moet samenwerken met andere partijen om optimaal te profiteren van de mogelijkheden die digitalisering biedt?
Of het nu gaat om digitalisering of andere thema’s, samenwerking met als doel kennis en ervaring te delen is altijd goed. Om te innoveren is het belangrijk om kennis, kunde en data te delen. Hierbij is het belangrijk om samen te werken tussen inwoners, overheden, kennisinstituten, onderwijs en bedrijfsleven te bevorderen. Wij hebben elkaar nodig om de maatschappelijke vraagstukken op te lossen. Deze vraagstukken zijn niet te vangen binnen de muren van een eigen organisatie.
Om te kunnen sturen heb je data nodig, maak je daar al voldoende gebruik van?
Binnen Antea Group maken wij steeds meer gebruik van data binnen onze projecten. Een mooi voorbeeld is de data-analyse Omgevingswet of het Energietransitie Dashboard. Echter, soms is de data onvoldoende toegankelijk, actueel of van onbekende kwaliteit, waardoor er nog onvoldoende gebruik mogelijk is. Met betere afstemming en standaardisering, is er steeds meer mogelijk in de toekomst.
‘Denk groot, begin klein en… durf te experimenteren!’
Wil je 1 praktische tip delen waar gemeenten van kunnen profiteren?
Niet elke keer zelf het wiel opnieuw willen uitvinden en kijk naar wat er beschikbaar is bij andere overheden of op de markt. Beantwoord eerst de vraag: Welk maatschappelijk vraagstuk of welke behoefte willen we oplossen? Als daar valide antwoorden op gegeven kunnen worden, dan kun je het in behapbare stappen verder uitwerken. Experimenteren, leren en ervaringen delen met elkaar. Denk groot, begin klein en… durf te experimenteren!