Mijn jaarwisseling liet zich typeren als zeer mistig . Niet door een teveel aan champagne, maar wel door échte mist. Toen mijn vriendin en ik vanuit de woonkamer naar buiten keken, ontwaarden we nog net onze voortuin. We hoorden zelfs dat mensen voor auto’s uitliepen om niet te hoeven verdwalen.
Stookalert
Volkomen logisch dat het RIVM een stookalert afgaf. Gek genoeg werd er over vuurwerk niets gezegd. Toen rond twaalf uur de mist optrok, ging het in onze wijk los en zat in no-time alles weer potdicht. Wie zich buiten waagde had binnen vijf minuten minimaal een dikke keel dankzij laaghangende kruitdampen.
Schone Lucht Akkoord
Ja, het is kort door de bocht. Maar we zijn in staat om een hele sector wegens stikstof op slot te zetten, om daarna doodleuk in dichte mist voor 77 miljoen euro aan vuurwerk de lucht in te knallen. Bizar voor een land dat zo zuinig wil zijn op z’n luchtkwaliteit. Zeker nu tientallen gemeenten, provincies en het Rijk begin januari het Schone Lucht Akkoord (SLA) hebben ondertekend.
Gezondheidswinst
Dit akkoord wil met allerlei maatregelen voor verkeer, scheepvaart, industrie en landbouw stik- en fijnstof terugdringen. Dit moet in 2030 minimaal 50 procent gezondheidswinst opleveren. Het is natuurlijk een goede zaak om deze silent killer (slechte lucht verkort ons leven gemiddeld met 13 maanden) breed op te pakken. Ik ben vooral benieuwd hoé we dit gaan doen.
Citizens Science
Ik zie interessante initiatieven ontstaan die het SLA enorm kunnen helpen. Ik denk bijvoorbeeld aan het initiëren van burgermeetnetwerken (Citizens Science). Luchtkwaliteit is immers een issue dat zich veelal op wijk- én straatniveau afspeelt. Meting van lokale waarden is nodig om inzicht te krijgen in de bronnen van luchtvervuiling en de effecten ervan. Zo zijn Arnhem, Eindhoven, Zeist en Zwolle hier al mee bezig.
Actieve burgers, meer data én bewustwording
Met de huidige generatie sensoren (voor een redelijke prijs te koop) kan iedereen luchtkwaliteit betrouwbaar meten. Het is prachtig om als gemeente mét bewoners aan de slag te gaan. Je geeft burgers een actieve rol; en als gemeente kun je grote hoeveelheden data verzamelen. Ander voordeel is dat je NU kunt beginnen met verbetering van de luchtkwaliteit. Door met data de werkelijke situatie in kaart te brengen én nieuwe inzichten op te doen, weet je waar je de winst kunt pakken.
Duct-tape-methode
Deze strategie van NU doen, is wat mij betreft essentieel voor het slagen van het akkoord. Een aanpak die door hoogleraar Rolf Hut van de TU-Delft de ‘Ducttape-methode’ wordt genoemd. Zijn advies: verzand niet in de mist van brainstormsessies en geeltjes plakken. Maar ga aan de slag met een eenvoudig experiment (in een middag kun je samen iets maken en met duct-tape aan elkaar plakken), test het in de praktijk, ontdek waar je tegenaan loopt, om daarna de oplossing te bedenken en de volgende stap te maken.